Giai đoạn thể hiện mức độ, phạm vi của bệnh ung thư, ví dụ: khối u đó lớn thế nào, nó đã di căn chưa? Biết về giai đoạn của bệnh giúp các bác sĩ:

• Biết được mức độ nặng của ung thư và cơ hội sống của bệnh nhân
• Lên kế hoạch điều trị tốt nhất
• Kiểm nghiệm các thử nghiệm lâm sàng, qua đó tìm ra những lựa chọn điều trị mới

Một trường hợp ung thư luôn được nói đến bởi giai đoạn khi nó được chẩn đoán, kể cả khi nó tiến triển xấu đi hoặc di căn. Những thông tin mới về sự thay đổi của khối u theo thời gian được thêm vào chẩn đoán giai đoạn ban đầu. Vì vậy, giai đoạn bệnh không thay đổi kể cả khi tình trạng có thể khác đi.

CÁCH PHÂN LOẠI GIAI ĐOẠN

Để tìm hiểu về giai đoạn của bệnh, các bác sĩ cần phải chỉ định các xét nghiệm hóa sinh, các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hoặc các thủ thuật khác nhau. 

GIAI ĐOẠN CHO BIẾT NHỮNG GÌ?

Có rất nhiều hệ thống phân loại giai đoạn. Một vài trong số đó, VD hệ thống TNM, được sử dụng cho rất nhiều loại ung thư. Vài cách phân loại giai đoạn khác chỉ dùng cho một loại ung thư nhất định. Phần lớn các hệ thống  bao gồm các thông tin về:

• Vị trí khối u trong cơ thể
• Loại tế bào ung thư (ví dụ, tế bào biểu mô tuyến hay biểu mô vảy)
• Kích thức của khối u
• Ung thư đã lan tới các hạch lympho kế cận chưa
• Ung thư đã di căn đến các cơ quan khác chưa
• Độ biệt hóa (Tumor grade), mức độ bất thường của tế bào ung thư và cách khối u phát triển, di căn

Hệ thống giai đoạn TNM

Hệ thống TNM là hệ thống phân loại giai đoạn ung thư được sử dụng rộng rãi nhất. Phần lớn các bệnh viện và trung tâm y tế dùng hệ thống này trong bệnh án. Bạn có thể thấy loại ung thư của mình được phân loại theo hệ thống này trong báo cáo bệnh học, trừ khi loại ung thư của bạn được sử dụng hệ thống phân loại khác. VD u não, u tủy và ung thư máu.

Hệ thống TNM gồm:

• T: kích thước và phạm vi của khối u chính, thường được gọi là khối u nguyên phát.
• N: số lượng hạch lympho kế cận có ung thư lan tràn đến.
• M: ung thư đã di căn hay chưa. Nghĩa là ung thư lan từ khối u nguyên phát đến các bộ phận khác trong cơ thể.

Giai đoạn trong hệ thống TNM được thể hiện bởi các chữ số theo sau mỗi chữ cái, VD: T1N0MX hay T3N1M0. Với ý nghĩa như sau:

Khối u nguyên phát (T)

• TX: Không đo lường được khối u nguyên phát.
• T0: Không tìm thấy khối u nguyên phát.
• T1, T2, T3, T4: Kích thước và/hoặc phạm vi của khối u nguyên phát. Số càng cao có nghĩa là khối u càng to hoặc càng sâu hơn vào mô kế cận. T’s có thể được chia nhỏ hơn để cung cấp thêm thông tin, VD T3a và T3b.

Hạch lympho vùng (N)

• NX: Không đo lường được.
• N0: Không có ung thư trong hạch lympho kế cận.
• N1, N2, N3: Số lượng và vị trí hạch lympho có tế bào ung thư. Số càng cao nghĩa là càng nhiều hạch bị lan tràn ung thư.

Di căn xa (M)

• MX: Không đo lường được
• M0: Ung thư chưa di căn
• M1: Ung thư đã di căn xa.

Những cách phân loại khác

Hệ thống TNM giúp mô tả chi tiết về giai đoạn ung thư. Tuy nhiên, trong nhiều loại ung thư, giai đoạn TNM được gộp lại thành 5 giai đoạn ít chi tiết hơn. Bao gồm:

• GĐ 0: Có tế bào bất thường nhưng không lan tràn ra mô kế cận. Còn được gọi là carcinoma tại chỗ (in situ) hoặc CIS. CIS không phải ung thư nhưng có thể trở thành ung thư.
• GĐ I,II và III: Có tế bào ung thư. Giai đoạn càng cao, kích thước khối u càng lớn và càng xâm lấn nhiều mô kế cận.
• GĐ IV: Ung thư đã di căn đến các cơ quan khác.

Một hê thống phân loại khác được dùng cho tất cả các loại ung thư, và chia thành 5 nhóm chính. Hệ thống này thường dùng tại các cơ sở đăng ký ung thư hơn là dùng bởi các bác sĩ. Tuy nhiên vẫn có thể thấy các nhân viên y tế sử dụng:

• In situ (Tại chỗ)—Có tế bào bất thường nhưng chưa lan tràn đến mô kế cận.
• Localized (Giới hạn)—Ung thư giới hạn tại vị trí khởi phát, và không có dấu hiệu lan tràn.
• Regional (Vùng)—Ung thư lan đến hạch lympho, mô và cơ quan kế cận.
• Distant (Di căn xa)—Ung thư di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể.
• Unknown (Không xác định)—Không có đủ thông tin để xác định giai đoạn.