UNG THƯ HỌC
Ung thư đại trực tràng sẽ cần nhiều năm để có thể gây ra biểu hiện triệu chứng, việc sàng lọc phát hiện sớm bệnh góp phần tăng khả năng chữa khỏi, cải thiện cuộc sống của bệnh nhân, ví dụ như các tổn thương như polyp tuyến đại trực tràng nếu được phát hiện qua sàng lọc được cắt bỏ sẽ ngăn được quá trình diễn biến thành ác tính.
Những người không có các yếu tố nguy cơ cao nằm trong các nhóm dưới đây nên được sàng lọc ung thư đại trực tràng:
– Tuổi từ 50 – 70 dù không có triệu chứng.
– Người mong muốn được sàng lọc.
– Thay đổi thói quen đại tiện > 6 tuần.
– Chảy máu khi đại tiện.
– Đau bụng không giải thích được nguyên nhân.
– Thiếu máu thiếu sắt không rõ nguyên nhân.
Các phương pháp được áp dụng để sàng lọc hiện nay bao gồm:
– Xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân.
– Soi đại tràng sigma.
– Soi đại tràng toàn bộ.
Người có nguy cơ mắc bệnh cao bao gồm: có bố mẹ, anh em ruột mắc ung thư đại trực tràng, tiền sử hội chứng đa polyp gia đình, hay hội chứng Lynch đã được chẩn đoán, người có tiền sử mắc polyp tuyến, bệnh viêm ruột. Và phương pháp được áp dụng đó là soi đại tràng. Độ tuổi bắt đầu sàng lọc phụ thuộc vào tiền sử bản thân. Cụ thể:
- Có người thân trong gia đình mắc bệnh
- Tuổi tốt nhất để bắt đầu sàng lọc là từ 40.
- Nội soi đại tràng là phương pháp được lựa chọn.
- Bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP)
- Xét nghiệm người mang gene trong gia đình được thực hiện. Với những người có kết quả dương tính thì tiến hành nội soi đại tràng sigma mỗi 2 năm, từ 12-14 tuổi. Với người chưa chắc chắn mang gene thực hiện sàng lọc tìm polyp từ 18-20 tuổi.
- Khi phát triển polyp thì cân nhắc cắt đại tràng toàn bộ.
- Tiền sử gia đình mắc hội chứng Lynch
- Xét nghiệm xác định người mang gene khi đủ tiêu chuẩn Amsterdam.
- Từ 20-40 tuổi, người mắc hội chứng Lynch cần nội soi đại tràng mỗi hai năm, và sau 40 tuổi thực hiện mỗi năm một lần.
- Người đã phát hiện polyp tuyến
- Các polyp này sẽ được cắt bỏ qua nội soi đại tràng, sau đó cứ 1-3 năm cần được kiểm tra lại.
- Nếu kiểm tra không thấy tái phát thì theo dõi đến hết 5 năm.
- Người mắc bệnh viêm ruột
- Nội soi đại tràng từ 1-2 năm lần sau mắc 8-10 năm đối với thể bệnh lan tỏa, còn với thể khu trú thì thực hiện sau phát hiện bệnh viêm ruột 10-15 năm.
- Đã mắc ung thư đại trực tràng
- Bệnh nhân ung thư đại trực tràng đã cắt bỏ cần được nội soi lại trong vòng một năm.
- Nếu không phát hiện bất thường thì nội soi mỗi 5 năm một lần cho đến tuổi 80-85 (cái này có thể điều chỉnh theo cá nhân người bệnh).
Như vậy việc chiến lược sàng lọc đối với mỗi cá nhân là hoàn toàn khác nhau, lợi ích của phát hiện sớm các tổn thương có thể tiến triển thành ung thư đã được các nghiên cứu trên thế giới chứng minh. Khi mà chưa có một biện pháp nào điều trị triệt để các ung thư thể muộn, hãy thực hiện sàng lọc để phát hiện sớm!
