UNG THƯ HỌC
Tiêu chảy là tình trạng tăng số lần đại tiện, thường chọn mốc trên 3 lần mỗi ngày, với phân lỏng, sệt, không thành khuôn hay loãng nước. Nếu bạn đang mang hậu môn nhân tạo (bác sỹ đưa 1 đầu ruột của bạn đính vào thành bụng) thì hiện tượng tăng số lượng phân ra qua hậu môn nhân tạo với tính chất như trên cũng được xem là biểu hiện tương đương với tiêu chảy. Đây là biểu hiện thường gặp trong quá trình điều trị bệnh ung thư bằng hóa chất hay chiếu xạ vào ổ bụng.
Hậu quả của tiêu chảy?
Tiêu chảy có thể xuất hiện ngay trong ngày truyền hóa chất và thường tự thuyên giảm 2-3 ngày sau truyền. Ở một số trường hợp, tiêu chảy có thể gây ra những biến chứng nặng khi kéo dài, không được phát hiện và xử trí kịp thời:
– Các dấu hiệu cơ thể bị mất nước: da khô, khát nước, mệt mỏi.
– Gầy sút cân, suy dinh dưỡng.
– Viêm loét vùng hậu môn.
– Biến chứng có thể diễn biến nặng khi xuất hiện cùng những tác dụng phụ khác của hóa chất (sốt hạ bạch cầu, viêm ruột…).
– Một khi xuất hiện các biến chứng trên, liệu trình điều trị bệnh ung thư sẽ phải trì hoãn, thậm chí bỏ dở do đó ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả điều trị.
Tiêu chảy trong quá trình điều trị hóa chất cũng còn có những nguyên nhân khác?
– Tâm lý lo lắng, căng thẳng quá mức.
– Sau khi trải qua các phẫu thuật có tác động đến ống tiêu hóa (U đại tràng, u trực tràng, u dạ dày…)
– Rối loạn tiêu hoá do nhiễm trùng đường ruột, ngộ độc thực phẩm
– Do thuốc: dùng nhiều kháng sinh, các thuốc chống nôn, thuốc nhuận tràng hay các thuốc có chứa magiê
– Rối loạn dung nạp lactose (thường gặp tiêu chảy sau sử dụng sữa và các chế phẩm từ sữa)
– Viêm đại tràng co thắt
Hóa chất nào thường hay gây tiêu chảy?
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị tiêu chảy trong quá trình điều trị hóa chất?
– Người cao tuổi và nữ giới
– Tình trạng sức khỏe yếu
– Có các bệnh đường ruột mãn tính khác (viêm đại tràng co thắt…)
– Điều trị bệnh ung thư của ống tiêu hóa (dạ dày, đại tràng, trực tràng)
– Phác đồ có Irinotecan và 5-FU, những liệu trình truyền hàng tuần, hay kết hợp đồng thời điều trị hóa chất và tia xạ dễ gây tiêu chảy hơn
Phân loại mức độ tiêu chảy do điều trị hóa chất:
– Độ 1: số lần đại tiện ít hơn 4 lần/ngày
– Độ 2: đại tiện 4 – 6 lần/ngày
– Độ 3: đại tiện nhiều hơn 7 lần/ngày, đại tiện không thể tự chủ
– Độ 4: đại tiện trên 10 lần hay đại tiện phân có máu
Những việc bạn nên làm:
– Uống nhiều nước (tối thiều 2,5 – 3l nước lọc mỗi ngày), bạn có thể trao đổi với bác sỹ điều trị để nhận được lời khuyên phù hợp nhất về lượng nước bạn cần uống hàng ngày.
– Chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày, sử dụng thực phẩm mềm, ít chất xơ và dễ tiêu hóa như chuối, cơm, phở, bánh mì trắng, thịt gà đã bỏ da, cá…
– KHÔNG sử dụng những thực phẩm sau:
+ Nhiều dầu mỡ, chất béo, đồ xào
+ Rau, củ, quả sống, các loại nước hoa quả chua
+ Thức ăn có quá nhiều gia vị
+ Thực phẩm sinh hơi nhiều như các loại ngũ cốc nguyên hạt (đậu, bắp…), khoai, cải bắp…
+ Các đồ uống có gas, cà phê, trà, rượu bia và các đồ uống có cồn, sữa và các chế phẩm tử sữa có lactose (bạn hoàn toàn có thể biết được qua thông tin nhãn dán trên sản phẩm)
– KHÔNG sử dụng các thuốc nhuận tràng, chống nôn có metoclopramide (Primperan, Metoran…), kháng sinh khi không có chỉ định của bác sỹ điều trị
– Chú ý chăm sóc da vùng hậu môn:
+ Vệ sinh sạch sẽ bằng nước ấm và khăn mềm
+ Sử dụng các loại kem dưỡng có chứa kẽm KHI da quanh hậu môn có dấu hiệu kích ứng, đỏ rát
+ Giữ cho vùng hậu môn được khô thoáng, hạn chế mang bỉm, thường xuyên thay bỉm trong những trường hợp bắt buộc phải mang bỉm.
Khi nào bạn cần đến bệnh viện ngay để được điều trị?
– Sốt trên 38oC
– Đau quặn bụng nhiều, chướng bụng
– Có cảm giác hoa mắt, chóng mặt
– Tiểu ít, nước tiểu sẫm màu
– Khô miệng, khô da
– Có máu trong phân: đỏ tươi hay phân đen nát
– Cảm giác tim đập nhanh, trống ngực, hồi hộp
– Không kiểm soát được bằng các thuốc thông thường
Chúng tôi luôn khuyến cáo rằng: bạn hãy trao đổi với bác sỹ điều trị của mình ngay khi nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường khiến bạn lo ngại. Những thông tin được cung cấp trên đây hoàn toàn không thay thể chỉ định của bác sỹ điều trị trực tiếp cho bạn!
