UNG THƯ HỌC
Mở khí quản là gì?
Mở khí quản là một lỗ mở (được tạo bởi một vết mổ) ở vùng cổ trước, qua đó, một dụng cụ chuyên dụng được đặt thông vào khí quản (Ống dẫn khí thở từ thanh quản đến phổi).
Thủ thuật mở khí quản nhằm khai thông đường thở và hỗ trợ thở cho bệnh nhân, có thể được thực hiện trong trường hợp khẩn cấp, ngay tại giường bệnh nhân hoặc trong phòng thủ thuật. Tùy thuộc mục đích và tình trạng của mỗi bệnh nhân, mở khí quản có thể tồn tại tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Khi nào cần xem xét thực hiện mở khí quản?
Thủ thuật mở khí quản có thể được thực hiện cho các trường hợp sau đây:
- Tắc nghẽn đường thở do khối u ở đoạn cao trên mức thanh quản(Họng miệng…)
- Khó thở do phù nề, co thắt thanh quản
- Tái tạo đường thở sau phẫu thuật khí quản hoặc thanh quản
- Bảo vệ đường thở khỏi dịch tiết hoặc thức ăn vì các vấn đề về nuốt (Bệnh nhân không tỉnh tảo, phản xạ nuốt, ho khạc kém…)
- Bảo vệ đường thở khỏi nguy cơ bít tắc khi có chảy máu vào đường thở sau phẫu thuật đầu và cổ
- Cần hỗ trợ thở máy lâu dài
Ống mở khí quản là gì?
Ống mở khí quản có sẵn một số kích cỡ và vật liệu bao gồm nhựa bán dẻo, nhựa cứng hoặc kim loại. Ống có thể dùng một lần hoặc tái sử dụng. Bộ phận nằm trong lòng khí quản của ống cũng có thể dùng một lần hoặc tái sử dụng. Ống mở khí quản có thể có hoặc không có bóng chèn. Ống có bóng chèn thường được sử dụng cho những bệnh nhân gặp khó khăn khi nuốt hoặc đang thở máy (Tránh trào ngược dịch vào đường thở). Các ống khí quản không có bóng chèn được sử dụng để duy trì đường thở của bệnh nhân khi không cần dùng máy thở. Việc lựa chọn ống dựa trên tình trạng, hình dạng cổ của bệnh nhân cũng như tính chất và mục đích của thủ thuật mở khí quản.
Tất cả các ống mở khí quản đều có phần ống thông (phần chính – main shaft) và tấm cổ (mặt bích – flange). Tấm cổ nằm trên cổ của bệnh nhân quanh lỗ mở. Hai lỗ ở mỗi bên của tấm cổ cho phép luồn dây buộc để cố định ống vào đúng vị trí.
Cần lưu ý những gì sau khi về nhà với một ống mở khí quản?
Ngay sau khi mở khí quản, bạn sẽ giao tiếp với người khác bằng cách viết cho đến khi bác sỹ cung cấp cho bạn hướng dẫn về các kỹ thuật giao tiếp khác.
Không bỏ phần ống thông trừ khi có chỉ định của bác sỹ.
Sử dụng nắp cho dụng cụ mở khí quản để bảo vệ đường thở của bạn khỏi các yếu tố bên ngoài (như bụi, không khí lạnh, v.v.) Liên hệ bác sỹ của bạn để biết thêm thông tin về nắp khí quản và nơi để mua chúng.
Khi nào cần liên hệ với nhân viên y tế?
Liên hệ với bệnh viện hoặc bác sĩ phụ trách ngay lập tức khi:
- Bạn có nhịp tim không đều.
- Bạn cảm thấy đau vùng ống mở khí quản hoặc đau ngực, ho tăng lên.
Lưu ý: Việc cảm thấy đau và khó chịu thuyên giảm dần trong khoảng một tuần sau thủ thuật mở khí quản có thể là điều bình thường.
- Khó thở không thuyên giảm bằng phương pháp làm sạch đờm dãi thông thường theo đúng cách được bác sĩ điều trị hướng dẫn
- Dịch xuất tiết từ ống mở khí quản trở nên đặc, nhầy quánh hoặc có máu hay mùi hôi thối. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên tăng lượng nước uống hoặc sử dụng máy phun sương tạo ẩm và chỉ định điều trị kháng sinh khi cần thiết
- Bạn có bất kỳ vấn đề hoặc sự lo lắng nào khác.
Chăm sóc ống mở khí quản như thế nào là đúng cách?
Một người y tá (điều dưỡng) sẽ hướng dẫn cho bạn cách chăm sóc ống mở khí quản thích hợp trước khi xuất viện về nhà. Chăm sóc mở khí quản định kỳ nên được thực hiện ít nhất một lần một ngày sau khi xuất viện.
Các dụng cụ cần chuẩn bị:
- Một đôi găng tay y tế
- Một chậu sạch (hoặc bồn rửa)
- 1 lọ nước Oxy già
- 1 Miếng gạc lưới mịn kích thước 4×4 cm
- 1 chai nước muối sinh lý hoặc nước cất
- Gạc bông sạch
- Dụng cụ làm sạch ống mở khí quản chuyên dụng hoặc bàn chải nhỏ
- Khăn sạch
- Dây cố định ống mở khí quản
- Kéo sạch
Các bước tiến hành vệ sinh ống mở khí quản:
- Bước 1: Rửa tay kỹ bằng xà phòng.
- Người bệnh đứng hoặc ngồi thoải mái trước gương (trong phòng tắm trên bồn rửa là một không gian tốt để chăm sóc ống khí quản).
- Bước 2: Đeo găng tay y tế.
- Bước 3: Hút ống mở khí quản. Bác sĩ điều trị hoặc điều dưỡng chăm sóc cho bạn sẽ hướng dẫn cụ thể cách hút, làm sạch dịch tiết trong ống mở khí quản.
- Bước 4: Nếu ống mở khí quản của bạn có ống thông bên trong, hãy lấy nó ra. (Nếu không có, hãy đến bước 7)
- Bước 5: Đặ ống thông bên trong trên bồn và đổ oxy già lên. Làm sạch ống thông bên trong bằng dụng cụ làm sạch ống chuyên dụng hoặc bàn chải nhỏ. Sau đó, rửa kỹ ống thông bên trong bằng nước muối sinh lý hoặc nước cất. Lau khô hoàn toàn bên trong và bên ngoài ống thông bên trong bằng miếng gạc lưới mịn (Không có bụi bông rơi ra từ miếng gạc)
- Bước 6: Lắp lại ống thông bên trong và khóa tại chỗ.
- Bước 7: Lấy bỏ băng gạc cũ quanh cổ.
- Bước 8: Kiểm tra vùng da xung quanh lỗ mở khí quản xem có đỏ, sưng, phù nề hay có mùi hôi không. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy gọi y tá hoặc bác sĩ sau khi hoàn thành việc chăm sóc thông thường.
- Bước 9: Ngâm gạc bông trong dung dịch gồm một nửa oxy già và một nửa nước cất. Sử dụng gạc để làm sạch các bộ phận tiếp xúc của ống thông bên ngoài và da xung quanh lỗ mở.
- Bước 10: Làm ướt miếng gạc bông khác bằng nước muối sinh lý hoặc nước cất. Sử dụng để lau sạch oxy già và làm sạch da.
- Bước 11: Lau khô ống thông bên ngoài và vùng da xung quanh lỗ mở khí quản bằng khăn sạch.
- Bước 12: Thay đổi dây cố định ống mở khí quản:
- Tháo một bên của dây cũ ra khỏi tấm cổ. Không tháo hoàn toàn dây cũ cho đến khi cái mới được đặt đúng vị trí và được buộc chắc chắn.
- Giữ ống mở khí quản tại chỗ, thắt dây qua một lỗ của tấm cổ, luồn sau gáy, qua lỗ khác của tấm cổ và luồn sau gáy lần thứ 2.
- Kéo dây thít chặt vừa đủ không gây khó chịu cho vùng cổ người bệnh và thắt một nút cố định. Cần buộc đủ chặt để cho được không quá hai ngón tay giữa dây và cổ. (Hình minh họa)
- Cắt và loại bỏ dây cũ. Nếu bạn có một ống mở khí quản có cuff, hãy cẩn thận không cắt bóng cuff khi tháo dây ống cũ.
- Bước 13: Đặt một miếng gạc lưới mịn dưới dây buộc khí quản và tấm cổ bằng cách gấp lại hoặc cắt một khe ở giữa.
Lưu ý: Không sử dụng các loại gạc bông – chúng có chứa các sợi bông có thể làm tắc nghẽn đường thở.
- Bước 14: Tháo găng tay. Rửa tay bằng xà phòng. Rửa chậu và bàn chải nhỏ bằng xà phòng và nước sạch. Giặt khăn đã sử dụng.
